Wózki widłowe , których używa się w zakładach pracy powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz ergonomii. Określone jest to jasno przepisami bhp.
Żeby wózek mógł być użytkowany, musi być sprawny, a gwarancją tego są właściwe i okresowe konserwacje, oraz przeglądy techniczne pojazdu. Powinien o to zadbać pracodawca wywiązując się przy tym ze swoich obowiązków zapewnienia bezpieczeństwa pracy.
Wózki są napędzane silnikiem spalinowym, lub elektrycznym. Zgodnie z obowiązującymi przepisami niedopuszczalne jest używanie w pomieszczeniach zamkniętych, wózków z silnikiem spalinowym, który zasilany jest benzyną etylizowaną, czy zawierającą inne środki toksyczne. Takie wózki koniecznie muszą być zastąpione wózkami akumulatorowymi.
Wózki widłowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia obejmowane są dozorem technicznym, podobnie jak butle gazowe, które stosuje się w wózkach zasilanych silnikiem spalinowym. Obsługa, konserwacja i okresowe przeglądy techniczne muszą być wykonywane zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową (DTR), którą dostarcza producent wózków widłowych.
Eksploatacja wózków wiąże się z ogromną liczbą zagrożeń, dlatego niezwykle istotne jest dla bezpieczeństwa i higieny pracy, by znać i skrupulatnie przestrzegać podstawowych przepisów bhp, które obowiązują w tym zakresie.
Przepisy bhp nakładają wymagania bezpieczeństwa zarówno na pracowników, jak i na pracodawców. Określają one jasno, kto może obsługiwać wózek widłowy. Jest to osoba, która spełnia wymagania :
- posiada wykształcenie minimum podstawowe
- ukończony kurs 48 godzin teorii, 15 godzin praktyki, zgodnie z programem Ośrodka Doskonalenia Kadr Ministerstwa gospodarki
- zdany egzamin przed Komisją UDT
- wskazane posiadanie prawa jazdy kategorii B
- zaświadczenie lekarskie po badaniach psychotechnicznych potwierdzające brak przeciwwskazań do kierowania wózkiem
- uzyskanie zgodnie z odrębnymi przepisami, uprawnień operatora/ otrzymanie imiennego zezwolenia do obsługi wózka wystawionego przez pracodawcę, ważne na terenie danego zakładu, po odbyciu instruktażu stanowiskowego i zapoznaniu się z dokumentacją techniczno-ruchową wózka (DTR)
W zakładach pracy, gdzie używa się wózka widłowego, na pracodawcę także nałożone są pewne obowiązki i wymagania. Musi on ograniczyć występowanie jakichkolwiek zagrożeń wynikających z eksploatacji wózka i zadbać o odpowiedni poziom bezpieczeństwa pracy. Zobowiązany on jest do przeprowadzania szkoleń, na których uczestnicy- operatorzy wózków zostaną zapoznani z przepisami bhp, instrukcjami obsługi i z prawidłowym użytkowaniem wózków. Pracodawca dba także o prawidłowy stan techniczny pojazdu, jego właściwe konserwacje i przeglądy okresowe.
Operator wózka widłowego oprócz tego, że musi mieć odpowiednie kwalifikacje do tego, by go użytkować, co określają przepisy bhp, ma także szereg obowiązków, których musi przestrzegać w celu bezpieczeństwa pracy. Przede wszystkim nie może on wprowadzać samodzielnie zmian konstrukcyjnych wózka, czy demontować go. Codziennie, przed rozpoczęciem pracy powinien otrzymać szczegółowe i aktualne informacje o warunkach pracy. Ponadto do jego obowiązków należy przeprowadzanie codziennych kontroli stanu technicznego wózka. Sprawdza on układ kierowniczy, hamulcowy, napędowy, mechanizmów podnoszenia, osprzętu, działanie oświetlenia, sygnalizacji, stan przyrządów kontrolno- pomiarowych, a także urządzeń, które zabezpieczają kierowcę-operatora i osoby, które uczestniczą w czynnościach transportowych.
Idealny stan techniczny wózka jest niezwykle ważny do bezpiecznego użytkowania, ale i sama eksploatacja pojazdu jest równie istotna. Operator musi dbać o to, by przewożone ładunki nie stwarzały zagrożenia. W czasie przemieszczania się wózkiem operator powinien przestrzegać zasad ruchu drogowego, oraz szczegółowych przepisów zakładowych. Musi on przewozić ładunek z bezpieczną prędkością dostosowaną do warunków atmosferycznych na zewnątrz, jak i drogowych wewnątrz magazynów. Maksymalna prędkość wózka to 25 km/h, ale musi ona być dostosowana do warunków na trasie przejazdu. Na długich i prostych odcinkach dopuszczalna prędkość to 18 km/h, w pobliżu budynków i hal produkcyjnych – 12 km/h, w halach produkcyjnych dopuszczalna prędkość to 6 km/h, a w miejscach z ograniczoną widocznością, lub gdzie przechodzą ludzie- 3 km/h. Takie są wymogi, niemniej jednak, jeśli przepisy zakładowe stanowią inaczej, to operator musi się do nich dostosować.
Ponadto użytkownik wózka ma za zadanie dostosować ciężar ładunku do dopuszczalnej nośności wózka i powinien on zabezpieczyć ładunek tak, by nie uległ on przewróceniu. Po zakończonej pracy, operator powinien zadbać o wózek, tzn. oczyścić go i odstawić na miejsce przeznaczone i przygotowane do ładowania akumulatorów. Na koniec musi wpisać swoje uwagi, czy zastrzeżenia do Książki Pracy Wózka.
Postępując zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i kierując się zdrowym rozsądkiem ,operator wózka dba o bezpieczeństwo swoje i osób trzecich w miejscu pracy. Niedopuszczalne jest łamanie zasad, nie wywiązywanie się z obowiązków i naginanie reguł panujących przy użytkowaniu pojazdu. Konsekwencją takich zachowań może być utrata zdrowia, lub nawet życia. Niezwykle ważne jest, by znać przepisy i skrupulatnie ich przestrzegać.
Na samym poczatku warto przedstawic czym jest wozek jezdniowy. Maszyna ta to nic innego jak zwykly wozek widlowy spalinowy lub elektryczny. Bezpieczenstwo pracy podczas uzytkowania tej maszyny ma odrebne regulowania w przepisach bezpieczenstwa i higieny pracy.